Γιώργος Κουκουλές – Ο ιστορικός του ελληνικού εργατικού κινήματος

αρχείο λήψης (6) (1)

 

Γιώργος Κουκουλές – Ο ιστορικός του ελληνικού εργατικού κινήματος

Ο Γιώργος Κουκουλές γεννήθηκε το 1939 και πέθανε στις 13-1-2020.
«Τα ΑΣΚΙ αποχαιρετούν με βαθιά θλίψη τον Γιώργο Κουκουλέ, αντιπρόεδρο του Διοικητικού Συμβουλίου της Εταιρείας μας. Ο Γιώργος Κουκουλές υπήρξε πρωτοπόρος στη μελέτη της ιστορίας του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα γεγονός που αποτυπώνεται στις πολυάριθμες μελέτες του και τις εμβληματικές συνεισφορές του. Το επιστημονικό του έργο βρισκόταν σε στενή συνάφεια με την έγνοια του για τα κοινά, τη συμμετοχή του στον εκδημοκρατισμό του μεταπολιτευτικού συνδικαλιστικού κινήματος. Παράλληλα υπηρέτησε με πείσμα και ανιδιοτέλεια το δημόσιο πανεπιστήμιο μέσα από τη διδασκαλία του και την ανάληψη θέσεων ευθύνης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Μέλος των ΑΣΚΙ από τα πρώτα τους βήματα, συνεισέφερε όσο λίγοι στην εδραίωση τους και στην ανάπτυξη των ερευνητικών τους δραστηριοτήτων για την εργατική ιστορία. Η προσωπική αρχειακή του συλλογή, που δωρήθηκε από τον ίδιο στα ΑΣΚΙ, περιλαμβάνει σημαντικά τεκμήρια για την ιστορία του εργατικού κινήματος, καθώς και τον αντιδικτατορικό αγώνα στη Γαλλία, στον οποίον συμμετείχε ενεργά. Τα ΑΣΚΙ αποχαιρετούν έναν στενό φίλο και συνοδοιπόρο, έναν διανοούμενο της δράσης που συνδύαζε τη βαθιά μόρφωση, προσωπικό ήθος και την υψηλή καλλιέργεια.»
ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΟΥΚΟΥΛΕ
• Το ελληνικό συνδικαλιστικό κίνημα και οι ξένες επεμβάσεις 1944-1948 (εκδ. Οδυσσέας, 1995)
• Ελληνικά συνδικάτα: οικονομική αυτοδυναμία και εξάρτηση (1938-1984)συμβολή στη διερεύνηση της υπόθεσης ανυπαρξίας ελληνικού συνδικαλιστικού κινήματος. (Εκδ.Οδυσσέας, 1994)
• Συνδικαλιστικό κίνημα 1981-1986, η μεγάλη ευκαιρία που χάθηκε(με Τζαννετακο Βασίλη, εκδ. Οδυσσέας, 1986)
• Για μια ιστορία του ελληνικού συνδικαλιστικού κινήματος: εισαγωγή στην παιδαγωγική της ιστορικής έρευνας. (Εκδ. Οδυσσέας, 1994)
• Tο εργατικό κίνημα και ο μύθος του Σίσυφου (1964-1966). (Eκδ. Οδυσσέας, 2000)
• Απεργία και παρεμφερείς δράσεις κατά το βρετανικό δίκαιο. (Εκδ. Αντ. Ν. Σάκκουλας, 2002)

ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΣΑΚΙΡΗΣ
Υ.Γ.
Ο Γιώργος Κουκουλές ήταν μέλος της επιτροπής της διδακτορικής διατριβής μου “Το συνδικαλιστικό κίνημα των εργαζομένων στις τράπεζες στην Ελλάδα (1974-1993).” http://https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/frontend/file/lib/default/data/1308613/theFile/1308614.lib.uoa.gr/Applications/disserts.nsf/0/5142D27BA8CD35AFC2257295003A2558/%24File/document.pdf?OpenElement

Posted in Uncategorized | Leave a comment

David Held -Η ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ ΣΗΜΕΡΑ

David Held (27 Αυγούστου 1951 – 2 Μαρτίου 2019

Professor_David_Held

 

O David Held γεννήθηκε στη Βρετανία όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της παιδικής ηλικίας του. Εκπαιδεύτηκε στη Βρετανία, τη Γαλλία, τη Γερμανία και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αφού ολοκλήρωσε τις διδακτορικές του σπουδές στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης (MIT), διεξήγαγε μεταδιδακτορική έρευνα στο Πανεπιστήμιο του Cambridge. Κατείχε πολυάριθμες θέσεις επιστημονικού επισκέπτη στις Ηνωμένες Πολιτείες, την Αυστραλία, τον Καναδά, την Ισπανία και την Ιταλία, μεταξύ άλλων.Διετέλεσε συνιδρυτής του εκδοτικού οίκου Polity Press που είναι κορυφαίος στις κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες σε όλο τον κόσμο. Είναι επίσης Γενικός Συντάκτης του Global Policy, ένα ακαδημαϊκό περιοδικό που ξεκίνησε το 2008 και επικεντρώνεται στη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ ακαδημαϊκών και επαγγελματιών σε θέματα παγκόσμιας σημασίας. Τον Ιανουάριο του 2012, διαδέχτηκε τον καθηγητή Maurice Tucker ως Master στο University College, παράλληλα με την έδρα του στη Σχολή Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου του Durham.

Ήδη από το πρώτο βιβλίο του Introduction to Critical Theory (Εισαγωγή στην κριτική θεωρία), που δημοσιεύτηκε το 1980, ο David Held διεξάγει μια πολυεπίπεδη έρευνα για τον χαρακτήρα και την αλλαγή της εθνικής και διεθνούς πολιτικής. Η προσέγγιση αυτή περιλαμβάνει τρία είδη εργασιών. Πρώτον, περιλαμβάνει εκτενή εμπειρική έρευνα σχετικά με το δυναμικό χαρακτήρα, τα δομικά στοιχεία και τις αποτυχίες της διακυβέρνησης της σύγχρονης κοινωνίας. Οι εμπειρικές διαστάσεις του έργου του περιλαμβάνουν βιβλία όπως Global Transformations (1999), η Παγκοσμιοποίηση / Αντι-παγκοσμιοποίηση (2007), η Παγκόσμια Ανισότητα (2007) και το Gridlock: Γιατί η παγκόσμια συνεργασία αποτυγχάνει όταν το χρειαζόμαστε περισσότερο. Αυτά τα βιβλία χαρτογραφούν το μεταβαλλόμενο παγκόσμιο πλαίσιο της πολιτικής, τον τρόπο με τον οποίο ο κόσμος ολοένα και περισσότερο γίνεται διασυνδεδεμένος και πώς οι αποτυχίες της ηγεσίας και των διαπραγματεύσεων σε παγκόσμιο επίπεδο δημιουργούν συνθήκες κατάρρευσης της πολυμέρειας και της παγκόσμιας διακυβέρνησης.
Δεύτερον, ερευνά την μεταβαλλόμενη φύση και μορφή του σύγχρονου κράτους . Ο Held εξετάζει το ερώτημα εάν το εθνικό κράτος μπορεί να είναι η μοναδική εστία της δημοκρατίας, της λογοδοσίας και του κράτους δικαίου. Κατέληξε σε μια κριτική αξιολόγηση των εννοιών της δημοκρατίας, της κυριαρχίας, της διακυβέρνησης και του κοσμοπολιτισμού, κλπ. Τα βιβλία που ασχολούνται με αυτά τα θέματα είναι τα εξης: Δημοκρατία στην Παγκόσμια Τάξη (1999), Μοντέλα Δημοκρατίας (2006), Κοσμοπολιτισμός: ιδανικά και πραγματικότητες (2010).
Το τρίτο στοιχείο του έργου του είναι να διερευνήσει πώς και με ποιον τρόπο μπορεί κανείς να προχωρήσει πέρα από τις κρίσεις και τα διλήμματα της πολιτικής και της διακυβέρνησης στον σύγχρονο κόσμο. Τα βιβλία όπως το Παγκόσμιο Σύμφωνο (2004), το Debating Globalization (2005) και ένα ευρύ φάσμα ακαδημαϊκών άρθρων περιέγραφαν τα περιγράμματα μιας πολυεπίπεδης δημοκρατικής πολιτικής πλαισιωμένης από τις θεμελιώδεις αρχές της δημοκρατίας, της δικαιοσύνης και της βιωσιμότητας.

Στην Ελλάδα κυκλοφορούν τα εξής:
1. HALL STUART, MCGREW ANTHONY, HELD DAVID (2010) Η ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ ΣΗΜΕΡΑ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΚΟΙΝΩΝΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΚΗ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣΜετάφραση: Θανάσης Τσακίρης και Βίκτωρ Τσακίρης, Εκδότης: ΣΑΒΒΑΛΑΣ
Εκκινώντας από την κριτική ανάλυση για τη διαμόρφωση των σύγχρονων κοινωνιών και τη σχέση ανάμεσα στην “πρώιμη” και στη “μετα”-νεωτερικότητα, ο τόμος εξετάζει τις πολιτικές, οικονομικές, κοινωνικές και πολιτιστικές τάσεις του σύγχρονου κόσμου. Με σαφήνεια και διεισδυτικότητα παρουσιάζονται οι συζητήσεις για τις αιτίες και τις συνέπειες της παγκοσμιοποίησης, τις περιβαλλοντικές προκλήσεις, τα κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι μεταβιομηχανικές κοινωνίες, τις πολιτιστικές αλλαγές(;) του “μεταμοντέρνου”. Η παράθεση σύντομων αποσπασμάτων από τα έργα σημαντικών εκπροσώπων της σχετικής φιλολογίας (Habermas, Giddens, Castells, Lyotard, Gorz, Harvey, Jameson) συμβάλλει αποφασιστικά στην κατανόηση των θεματικών που διαπραγματεύεται.
2. HELD DAVID (2007) ΜΟΝΤΕΛΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, Εκδότης: ΠΟΛΥΤΡΟΠΟΝ
Η περιεκτική και πολύπλευρη ανάλυση του David Held προσφέρει μια εισαγωγή στις κύριες αντιλήψεις της δημοκρατίας από την κλασική αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας, καθώς και μια κριτική συζήτηση για το τι θα έπρεπε να σημαίνει σήμερα η δημοκρατία. Η νέα έκδοση αναθεωρήθηκε εκτενώς προκειμένου να συμπεριλάβει τις σοβαρές μεταβολές στην παγκόσμια πολιτική. Προστέθηκε ένα νέο κεφάλαιο για τη διαβουλευτική δημοκρατία, το οποίο εστιάζει όχι μόνο στο πώς μπορεί να διερευνηθεί η συμμετοχή των πολιτών στην πολιτική διαδικασία, αλλά και στο πώς η συμμετοχή αυτή μπορεί να βελτιωθεί ακόμα περισσότερο..

3. HELD DAVID, MCGREW ANTHONY, (2004) ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ / ΑΝΤΙ-ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ Εκδότης: ΠΟΛΥΤΡΟΠΟΝ
Τι είναι η παγκοσμιοποίηση; Τι έχει προκαλέσει τόσο έντονη αντιπαράθεση; Η παγκοσμιοποίηση δημιουργεί μεγαλύτερη αταξία στον κόσμο ή μπορεί να ελεγχθεί; Στη χρονική περίοδο μετά την 11η Σεπτεμβρίου, τα ερωτήματα αυτά έχουν αποκτήσει εξαιρετική σημασία. Το σύντομο αυτό βιβλίο παρέχει το κλειδί για την κατανόηση των πιο σημαντικών θεωρητικών και πολιτικών συζητήσεων των καιρών μας. Οι συγγραφείς εξετάζουν τα αποδεικτικά στοιχεία της παγκοσμιοποίησης και εκτιμούν τις παγκόσμιες τάσεις της. Ζητήματα διακυβέρνησης, πολιτισμού και οικονομίας, τα μοτίβα ανισότητας και η παγκόσμια ηθική αναλύονται σε συνδυασμό με τα επιχειρήματα και αντεπιχειρήματα των δύο βασικών ομάδων στη διαμάχη περί παγκοσμιοποίησης: των οπαδών της και των σκεπτικιστών.
4. ΓΙΑ ΕΝΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ: Η ΣΟΣΙΑΛΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΗ “ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ” ΤΩΝ ΗΠΑ (2008) Εκδότης: ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ
Σε αυτό το βιβλίο, o Held αντιμετωπίζει τις αποτυχίες της διεθνούς πολιτικής στον απόηχο της 11ης Σεπτεμβρίου και του πολέμου ενάντια στο Ιράκ. Υποστηρίζει ότι υπήρχαν και υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις στον τρόπο με τον οποίο απάντησαν οι Δυτικοί συνασπισμοί στις έντονες προκλήσεις της μαζικής τρομοκρατίας και της πολιτικής βίας – εναλλακτικές που μπορούν να αντιμετωπίσουν καλύτερα τις προκλήσεις στη ρίζα τους και να προσφέρουν πολιτική και κοινωνική δικαιοσύνη. Tο βιβλίο διαιρείται σε τρία μέρη: οικονομία, πολιτική και δίκαιο. Σε κάθε μέρος αναλύονται οι σύγχρονες τάσεις, τα προβλήματα που αντιμετωπίζονται, και αναπτύσσεται μία σειρά λεπτομερών πολιτικών. Υποθέσεων. O συγγραφέας θεωρεί πως η διαρκής οικονομική αλλαγή, η δημοκρατία και η δικαιοσύνη είναι ακόμα εφικτές.

Το Πορτραίτο φιλοτέχνησε ο Θανάσης Τσακίρης
Δρ. ΠΜΣ «Πολιτική Επιστήμη και Κοινωνιολογία»
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθήνας
http://tsakthan.blogspot.com

 

Posted in Uncategorized | Leave a comment

Domenico Losurdo (14 Νοεμβρίου 1941 – 28 Ιουνίου 2018) Ιταλός μαρξιστής φιλόσοφος και ιστορικός.

Domenico Losurdo (14 Νοεμβρίου 1941 – 28 Ιουνίου 2018)
Ιταλός μαρξιστής φιλόσοφος και ιστορικός.

losurdo_500px

 

Ο Domenico Losurdo πέθανε μετά από μια ανίατη ασθένεια. Μαρξιστής φιλόσοφος, κομμουνιστής μαχητής, παραγωγικός συγγραφέας, ο Losurdo απολάμβανε διεθνή φήμη. Γεννημένος στην πόλη Sannicandro di Bari το 1941, σπούδασε με τον φιλόφοσο Pasquale Salvucci στο πανεπιστήμιο του Urbino, όπου θα διδάξει επί μακρόν Ιστορία της Φιλοσοφίας. Οι πρώτες σπουδές του επικεντρώθηκαν στους Kant, Hegel, Marx, Lukács και Gramsci. Μεταξύ των έργων του Losurdo σε αυτό το Χεγκελιανό–Μαρξιστικό πλαίσιο μπορούμε να αναφέρουμε τίτλους όπως «ο Hegel, ο Marx και η Φιλελεύθερή Παράδοση» (1988), «Ο Hegel και η Ελευθερία των Συγχρόνων (1992) και τα βιβλία του «Ο Hegel και η Γερμανία», «Antonio Gramsci από τον φιλελευθερισμό στον “κριτικό κομμουνισμό» και «Από τους αδελφούς Spaventa στο Gramsci.» Διετέλεσε πρόεδρος της Διεθνούς Εταιρείας Διαλεκτικής Φιλοσοφίας Societas Hegeliana. Ήταν ένας μαρξιστής που κολυμπούσε συχνά ενάντια στο ρεύμα και μερικές φορές απομονώθηκε εξαιτίας των επιλογών του στις πολιτικές και τις πολιτιστικές μάχες. Τα βιβλία και τα δοκίμια συχνά έτυχαν καλύτερης υποδοχής στο εξωτερικό παρά στην ίδια την Ιταλία.
Αποσκοπούσε στην κριτική του φιλελευθερισμού, αναλύοντας τα έργα των μεγάλων θεωρητικών του και την πραγματική ιστορία των κοινωνιών που τους ενέπνευσαν. Επιπλέον προέβη στην συγκριτική μελέτη σε βάθος των φιλελευθέρων, των συντηρητικών, επαναστατικών και ριζοσπαστικών παραδόσεων που αναπτύχθηκαν εδώ και αρκετούς αιώνες, ρίχνοντας τα εμπόδια της ιστοριογραφικής παράδοσης και αποκαλύπτοντας την επίπονη διαδικασία κατασκευής της σύγχρονης δημοκρατίας. Τον ενδιέφερε η σκιαγράφηση μιας γενικής θεωρίας της σύγκρουσης, βασισμένη σε μια φιλοσοφική αντίληψη και σε μια διαλεκτική έννοια, της σχέσης μεταξύ των οικουμενιστικών προσδοκιών και της ιδιαιτερότητας. Εφάρμοσε την ιστορική-υλιστική μέθοδο και στοχεύσε στην ριζική ανανέωσή της μέσα από την επιβεβαίωση της ισορροπίας μεταξύ αναγνώρισης και κριτικής της νεωτερικότητας.
Μια δεύτερη ενδιαφέρουσα διάσταση του έργου του ήταν η μελέτη των «αστών» φιλοσόφων και των αστικών φιλοσοφιών, από τον Locke, που ήταν συχνά εικονοκλαστική, στο Nietzsche (θέμα μνημειώδους μονογραφίας του Losurdo είναι το έργο του «Ο αριστοκρατικός επαναστάτης») και από την Hannah Arendt, τον François Furet και τον Ernst Nolte (που ταύτισαν το ναζισμό και το κομμουνισμό), στον Heidegger (με το έργα του «Η κοινότητα, ο θάνατος, η Δύση, ο Heidegger και η ιδεολογία του πολέμου» και «Πόλεμος και Επανάσταση: Επανεξέταση του 20ο Αιώνα.»).
Ένα τρίτο μέρος του έργου του Losurdo ήταν αυτό που συνδέεται στενότερα με τη δράση του ως αγωνιστή. Ήταν «στρατευμένος φιλόσοφος» στην μάχη του στο μέτωπο της φιλοσοφικής, ιστορικής και θεωρητικής έρευνας. Ήταν επίσης μέλος πρώτον στο Ιταλικό Κομμουνιστικό Κόμμα (PCI), στη συνέχεια στην Rifondazione Comunista (Κομμουνιστική Επανίδρυση) και μετά στο Κόμμα Ιταλών Κομμουνιστών (PdCI) και στο νέο PCI που εμφανίστηκε τα τελευταία χρόνια. Αξίζει επίσης να αναφερθεί εδώ ο ρόλος του ως προέδρου του Ομίλου Associazione Marx XXI και η πρόσφατη συμμετοχή στην ηλεκτρονική αναγέννηση της επιθεώρησης του Marxismo oggi. Ο μαρξιστικός-λενινιστικός προσανατολισμός του τον έφερε σε στενή επαφή με την κινεζική εμπειρία, από τα χρόνια του Μάο Τσε Τουνγκ και στο πλαίσιο αυτό μελέτησε την ιδεολογία του κινέζικου κομμουνισμού και τους ιστορικούς και πολιτισμικούς παράγοντες που την διαμόρφωσαν.
Το 2011 κυκλοφόρησε το βιβλίο του «Φιλελευθερισμός: Μια αντι-ιστορία»), που αποκάλυψε τη «σκοτεινή πλευρά» της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Το έργο του «Η γλώσσα της Αυτοκρατορίας. Λεξικό της αμερικάνικης ιδεολογίας» (εκδόσεις Α/συνεχεια, 2010) είναι μια ανάλυση που είναι ακόμη πιο πολύτιμη σήμερα στην εποχή του Ντόναλντ Τραμπ
Τέλος το έργο του «Η ταξική πάλη: Μια πολιτική και φιλοσοφική ιστορία» (εκδόσεις Α/συνεχεια, 2016) είναι μια ανάγνωση της αιώνιας σύγκρουσης μεταξύ καταπιεσμένων και καταπιεστών. Παρουσιάζει την πολύπτυχη εξέλιξη της ταξικής πάλης, ανατρέποντας μονομέρειες, απλουστευτικές διαδόσεις και στερεότυπα, εμβαθύνοντας στην εξέλιξή της και εντοπίζοντας αντιφάσεις ανάμεσα στην θεωρία (λογική) και την πραγματική εξέλιξη (ιστορία).
Το Πορτραίτο φιλοτέχνησε ο Θανάσης Τσακίρης
Δρ. ΠΜΣ «Πολιτική Επιστήμη και Κοινωνιολογία»
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθήνας
http://tsakthan.blogspot.com

Posted in Uncategorized | Leave a comment

David Coates (24 Δεκεμβρίου 1946 – 7 Αυγούστου 2018) Αγγλοαμερικάνος οικονομολόγος

David Coates (24 Δεκεμβρίου 1946 – 7 Αυγούστου 2018)
Αγγλοαμερικάνος οικονομολόγος

David-Coates-300x200

 
Ο Coates γεννήθηκε στην Αγγλία. Πήρε το πτυχίο του στο Πανεπιστήμιο του York 1967 και ολοκλήρωσε τη διδακτορικό δίπλωμα στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Άρχισε να διδάσκει στο Πανεπιστήμιο του York από το 1970 έως το 1971 και μετακόμισε στο Πανεπιστήμιο του Leeds το 1977. Έφυγε από το Leeds το 1995 για το Πανεπιστήμιο Μάντσεστερ και δίδαξε αγγλο-αμερικανικές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Wake Forest το 1999.

To 1972, με βάση την διδακτορική του έρευνα, ασχολήθηκε για τον συνδικαλισμό των λευκών κολάρων, δηλαδή των μη χειρώνακτων εργαζομένων. Μετά καταπιάστηκε με θέματα σχετικά με την πολιτική του Βρετανικού Εργατικού Κόμματος και τις μεταλλάξεις στην ιδεολογία, την κοινωνική σύνθεση και την στρατηγική του στο εκάστοτε ιστορικό πλαίσιο.
Παράλληλε ασχολήθηκε με την Αμερικανική πολιτική, οικονομία και κοινωνία. Η εμπειρία της αμερικανικής οικονομικής ανάπτυξης σε αντιπαράσταση με την πτώση του Ηνωμένου Βασιλείου εικονίζεται στην εργασία του το 1994. Οι ΗΠΑ ανέπτυξαν μία από τις μεγαλύτερες οικονομίες που μελετήθηκαν στο βιβλίο για τα μοντέλα του καπιταλισμού που δημοσιεύθηκε το 2000. Επιπλέον το αμερικανικό εργατικό κίνημα συγκρίθηκε συστηματικά με αυτό του Ηνωμένου Βασίλειου σε δύο μεγάλα ερευνητικά άρθρα που δημοσιεύθηκαν το 2002 και το 2003. Η απόφαση για την εισβολή στο Ιράκ προκάλεσε μια πιο συστηματική ανάλυση της σύγχρονης κατάστασης των ΗΠΑ και του ΗΒ, αρχίζοντας από ένα εσωτερικό έγγραφο σχετικά με τα επιχειρήματα για τον πόλεμο (2003) .
Η προσπάθεια για την κατανόηση του χαρακτήρα αρχικά της βρετανικής πολιτικής, και στη συνέχεια της αμερικανικής πολιτικής, αφορούσε την εξοικείωση με πράγματα (ακόμα και με τις λογοτεχνίες) που απέχουν αρκετά από την ιστορία των πολιτικών κομμάτων και τις ιστορίες των κυβερνήσεων που βρίσκονται στην εξουσία. Οι ευρύτερες κοινωνικές και οικονομικές δυνάμεις αναγκαστικά περιορίζουν το πολιτικό, γι’ ‘αυτό και οι πνευματικοί κλάδοι της πολιτικής κοινωνιολογίας και της πολιτικής οικονομίας είναι τόσο σημαντικοί. Αυτό που ξεκίνησε με τη διερεύνηση της οικονομικής ύφεσης του Ηνωμένου Βασιλείου διευρύνθηκε σε μια εκτενή ενασχόληση με τη φιλολογία της συγκριτικής πολιτικής οικονομίας και τη συζήτηση γύρω από τα μοντέλα του καπιταλισμού.
Ένα θέμα που τον απασχολούσε πάντα ήταν η προσπάθεια να φωτιστούν τα ζητήματα της σύγχρονης πολιτικής με τη μελέτη μέσα από το φακό της ριζοσπαστικής θεωρίας, ιδιαίτερα μέσα από το φακό μιας μορφής του Γκραμσιανού μαρξισμού. Τα γραπτά του Αντόνιο Γκράμσι άσκησαν βαθιά επιρροή όταν συνάντησε τον Γκραμσιανό ιστορικό Γκουίν Ουίλιαμς. Κατά τον Coates η Αριστερά πρέπει να αναπτύξει δική της θεωρία για την ιδεολογία και την πολιτική της Δεξιάς σε όλες τις εκδοχές της. και περιγράφει το Δικαίωμα. Οι λεπτές γνώσεις μιας Γκραμσιανής κατανόησης των δυνατοτήτων και των ορίων του μαρξισμού να προσφέρουν σε όσους /ες από εμάς θέλουμε να κατανοήσουμε τον κόσμο, πόσο μάλλον να τον αλλάξουμε.
Βασική Βιβλιογραφία
• Models of Capitalism: Growth and Stagnation in the Modern Era
• Economic and Industrial Performance in Europe: A Report Prepared for the Centre for Industrial Policy and Performance, University of Leeds
• Models of Capitalism: Debating Strengths and Weaknesses
• Capitalism: The Basics
• The Labour Party and the Struggle for Socialism
• A Liberal Tool Kit: Progressive Responses to Conservative Arguments
• Blair’s War
• Prolonged Making the Progressive Case: Towards a Stronger U.S. Economy
• Labour: The Slow Birth of New Labour in Britain
• Flawed Capitalism – Building Progressive Alternatives
• Researching into Equal Opportunities in Colleges and Universities
• The End of Parliamentary Socialism: From New Left to New Labour (με Leo Panitch)

 

Posted in Uncategorized | Leave a comment

Gene Sharp (21/1/1928 – 28/1/2018) Η μη βίαιη πολιτική ανυπακοή

Gene Sharp (21/1/1928 – 28/1/2018)

th

Ο Sharp γεννήθηκε στη Βόρεια Βαλτιμόρη της Πολιτείας Οχάιο. Ήταν γιος ενός πλανόδιου προτεστάντη ιερέα. Έλαβε πτυχίο Κοινωνικών Επιστημών το 1949 από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Οχάιο από όπου επίσης έλαβε μεταπτυχιακό τίτλο Master of Arts στην Κοινωνιολογία το 1951. Το 1953-54 ο Sharp φυλακίστηκε για εννέα μήνες μετά τη εκδήλωση διαμαρτυρίας ενάντια στη στρατολόγηση στρατιωτών για τον πόλεμο της Κορέας. Συζήτησε την απόφασή του να πάει στη φυλακή για τις πεποιθήσεις του με επιστολές στον Άλμπερτ Αϊνστάιν, ο οποίος έγραψε τον πρόλογο στο πρώτο βιβλίο του. Εργάστηκε ως εργοδηγός, οδηγός για έναν τυφλό κοινωνικό λειτουργό και γραμματέας στον A. J. Muste, τον κορυφαίο ειρηνιστή της Αμερικής. Από το 1955 έως το 1958 ήταν Βοηθός Εκδότης της Peace News (Λονδίνο) που ήταν εβδομαδιαία ειρηνιστική εφημερίδα με την οποία βοήθησε την οργάνωση της Πορείας του Aldermaston (1958) Τα επόμενα δύο χρόνια σπούδασε και έκανε έρευνα στο Όσλο με τον καθηγητή Arne Næss. Το 1968 έγινε Διδάκτορας Φιλοσοφίας στην πολιτική θεωρία στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης
Ο Sharp ήταν καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης στο Dartmouth από το 1972 και ταυτόχρονα οργάνωνε ερευνητικές ομάδες στο Κέντρο Διεθνούς Πολιτικής του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ. Το 1983 ίδρυσε το Ίδρυμα Albert Einstein, μη κερδοσκοπικό οργανισμό αφιερωμένο στις μελέτες και την προώθηση της χρήσης μη βίαιων ενεργειών σε συγκρούσεις παγκοσμίως.
Ο Sharp χαρακτήρισε τις πηγές των ιδεών του ως σε βάθος μελέτες του έργου των Mohandas K. Gandhi, AJ Muste, Henry David Thoreau και σε μικρότερο βαθμό και άλλων πηγών που ανέφερε στο βιβλίο του The Politics of Nonviolent Action (1973) που βασίζεται στη διδακτορική του διατριβή (1968). Το βιβλίο, ένα «τρίτομο κλασικό έργο για την πολιτική ανυπακοή», παρέχει μια ρεαλιστική πολιτική ανάλυση της μη βίαιης δράσης ως μεθόδου άσκησης εξουσίας σε μια σύγκρουση.
Το βασικό θέμα του Sharp είναι ότι η δύναμη δεν είναι μονολιθική, δηλαδή, δεν προέρχεται από κάποιο εγγενές χαρακτηριστικό όσων βρίσκονται στην εξουσία. Η πολιτική εξουσία, η δύναμη οποιουδήποτε κράτους – ανεξάρτητα από τη συγκεκριμένη δομική του οργάνωση – τελικά προέρχεται από τους υπηκόους του κράτους. Βασική του πεποίθηση είναι ότι κάθε δομή εξουσίας βασίζεται στην υπακοή των υποκειμένων στις εντολές του ηγέτη (ων). Αν οι υπήκοοι δεν υπακούσουν , οι ηγέτες δεν έχουν ισχύ.
Κατά τον Sharp, όλες οι αποτελεσματικές δομές εξουσίας έχουν συστήματα με τα οποία ενθαρρύνουν ή αποσπούν υπακοή από τους υπηκόους τους. Τα κράτη διαθέτουν ιδιαίτερα πολύπλοκα συστήματα για την διατηρούν την υπακοή των υπηκόων. Αυτά τα συστήματα περιλαμβάνουν συγκεκριμένους θεσμούς (αστυνομία, δικαστήρια, ρυθμιστικά όργανα κ.λπ.), αλλά μπορεί επίσης να περιλαμβάνουν πολιτιστικές διαστάσεις που εμπνέουν την υπακοή υποδηλώνοντας ότι η εξουσία είναι μονολιθική (η θεϊκή λατρεία των αιγυπτιακών φαραώ, η αξιοπρέπεια του αξιώματος του προέδρου, ηθικά πρότυπα και ταμπού κ.λπ.). Μέσα από αυτά τα συστήματα, οι υπήκοοι έρχονται αντιμέτωποι με ένα σύστημα κυρώσεων (φυλάκιση, πρόστιμα, οστρακισμός) και ανταμοιβών (τίτλοι, πλούτος, φήμη) που επηρεάζουν την έκταση της υπακοής τους.
Ο Sharp αναγνωρίζει ότι αυτή η κρυμμένη δομή παρέχει παράθυρο ευκαιρίας σε έναν πληθυσμό να προκαλέσει σημαντική αλλαγή μιας κατάστασης. Ο Sharp παραθέτει την ιδέα του Étienne de La Boétie (1530-1563) ότι εάν οι υπήκοοι ενός συγκεκριμένου κράτους αναγνωρίσουν ότι είναι η πηγή της εξουσίας του κράτους, μπορούν να αρνηθούν την υπακοή τους και ο ηγέτης (οι ηγέτες) τους θα μείνει χωρίς εξουσία.

Ο Sharp δημοσίευσε το βιβλίο Waging Nonviolent Struggle: 20th Century Practice and 21st Century Potential (2005). Βασίζεται σε προηγούμενες γραπτές εργασίες και μελέτες περιπτώσεων όπου εφαρμόστηκε η μη βίαιη δράση και παρουσιάζει τα διδάγματα από αυτές τις εφαρμογές και περιέχει πληροφορίες σχετικά με τον σχεδιασμό μη βίαιων αγώνων να τους καταστήσει αποτελεσματικότερους.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Gandhi Wields the Weapon of Moral Power: Three Case Histories, Πρόλογος του Albert Einstein, Ahmedabad: Navajivan Publishing House, 1960.
• The Politics of Nonviolent Action, Boston: Porter Sargent, 1973
• Gandhi as a Political Strategist, with Essays on Ethics and Politics, Boston: Porter Sargent, 1979.
• Social Power and Political Freedom, Boston: Porter Sargent, 1980
• From Dictatorship to Democracy: A conceptual framework for liberation, The Albert Einstein Institution, 2003
• Waging Nonviolent Struggle: 20th Century Practice and 21st Century Potential with Joshua Paulson, Extending Horizons Books, 2005.
• Self-Liberation: A Guide to Strategic Planning for Action to End a Dictatorship or Other Oppression with the assistance of Jamila Raqib, First Edition, Boston, MA: The Albert Einstein Institution, November 2009.
• Sharp’s Dictionary of Power and Struggle. Oxford University Press, 2011.
• Sharp, Gene και Bernal, Jaime Gonzalez (2013). How Nonviolent Struggle Works. East Boston, MA: Albert Einstein Institution

Το Πορτραίτο φιλοτέχνησε ο Θανάσης Τσακίρης
Δρ. ΠΜΣ «Πολιτική Επιστήμη και Κοινωνιολογία»
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθήνας
http://tsakthan.blogspot.com

Posted in Uncategorized | Leave a comment

ΠΟΡΤΡΑΙΤΟ Νικόλας Κομπρίδης «Στοχαστική αποκάλυψη»

kompridis
O Νικόλας Κομπρίδης είναι Ελληνικής καταγωγής Καναδός φιλόσοφος και πολιτικός επιστήμονας. Αρχικά σπούδασε μουσική στα πανεπιστήμια Τορόντο και Yale και ήταν ιδρυτής και διευθυντής του Καναδικού Συνόλου Νέας Μουσικής “Sound Pressure” και επί μια δεκαετία συνεργάστηκε με τους παγκόσμιας φήμης συνθέτες: Frederic Rzewski, Martin Bresnick, Louis Andriessen, και David Lang, μεταξύ άλλων.
Στο δημοσιευμένο έργο του ασχολείται με την κατεύθυνση και τον προσανατολισμό της κριτικής θεωρίας της Σχολής της Φρανκφούρτης, την κληρονομιά του φιλοσοφικού ρομαντισμού καθώς και την αισθητική διάσταση της Πολιτικής. Τα γραπτά του θίγουν μια ποικιλία θεμάτων στα πεδία της κοινωνικής και πολιτικής σκέψης, της αισθητικής και της φιλοσοφίας του πολιτισμού, συχνά από την άποψη της εκ νέου επεξεργασίας των εννοιών της δεκτικότητας και της εγκόσμιας αποκάλυψης. Σήμερα είναι Καθηγητής και Διευθυντής του Ινστιτούτου για την Κοινωνική Δικαιοσύνη στο Αυστραλιανό Καθολικό Πανεπιστήμιο.
Μετά την απόκτηση του διδακτορικού διπλώματος στο Πανεπιστήμιο York του Τορόντο, συνεργάστηκε με τον φιλόσοφο της Σχολής της Φρανκφούρτης Γιούργκεν Χάμπερμας, κατά τη διάρκεια της ερευνητικής εργασίας ως μεταδιδακτορικός υπότροφος στο Πανεπιστήμιο Γκαίτε. Μετά από τη συνεργασία τους με τον Habermas έγραψε ένα βιβλίο για να εξετάσει αυτά που θεώρησε ως σοβαρές ελλείψεις και αντιφάσεις στο έργο του μέντορά του. Στο βιβλίο Critique and Disclosure: Critical Theory between Past and Future υποστηρίζει ότι η κριτική θεωρία του Χάμπερμας, η οποία τις τελευταίες δεκαετίες έχει γίνει το κύριο παράδειγμα αυτής της παράδοσης, έχει αποκοπεί σε μεγάλο βαθμό από τις ρίζες της: τον γερμανικό ιδεαλισμό. Συγχρόνως παραμελεί τη διακριτή σχέση της νεωτερικότητας με το χρόνο και τη ουτοπική δυναμική της κριτικής.
Ενώ αντλεί πολλά στοιχεία για τις ιδέες του από το έργο του Χάμπερμας (μαζί με τις φιλοσοφικές παραδόσεις του γερμανικού ιδεαλισμού, του αμερικανικού πραγματισμού και των έργων πολλών άλλων στοχαστών), προτείνει μια εναλλακτική προσέγγιση στην κοινωνική κριτική και αυτό που θεωρεί ως ρόλο της στη διευκόλυνση της κοινωνικής αλλαγής. Η ερμηνεία αυτή καθοδηγείται από την έννοια της «εγκόσμιας αποκάλυψης» που διατύπωσε ο φιλόσοφος Μάρτιν Χάιντεγκερ, καθώς και από τις εναλλακτικές αντιλήψεις των βασικών φιλοσοφικών κατηγοριών, όπως η κριτική, η δράση, ο λόγος και η κανονιστικότητα. Επιχειρηματολογώντας ενάντια στη διαδικαστική σύλληψη του λόγου από τον Χάμπερμας και υπέρ ενός νέου παραδείγματος το οποίο αποκαλεί «στοχαστική αποκάλυψη», με το βιβλίο του ο Κομπρίδης θεωρεί ότι η κριτική θεωρία θα πρέπει να γίνει πρακτική κοινωνικής κριτικής με στόχο «την αποκάλυψη των δυνατοτήτων» σκέψης και δράσης.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ
Critique and Disclosure: Critical Theory between Past and Future. 2006. Cambridge: MIT Press, 337 σελίδες
Philosophical Romanticism (επιμ.) 2006. London: Routledge, 304 σελίδες.
The Aesthetic Turn in Political Thought (ed.) 2014. New York, London: Bloomsbury, 320 σελίδες

Το Πορτραίτο φιλοτέχνησε ο Θανάσης Τσακίρης
Δρ. ΠΜΣ «Πολιτική Επιστήμη και Κοινωνιολογία»
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθήνας
http://tsakthan.blogspot.com

Posted in Uncategorized | Leave a comment

Ουμπέρτο Έκο: Μου φτάνει που ξέρω να διαβάζω, γιατί έτσι μαθαίνω αυτά που δεν ξέρω, ενώ όταν γράφεις, γράφεις μόνο αυτά που ξέρεις ήδη.

εκο

Ο Ουμπέρτο Έκο γεννήθηκε το 1932 στην Αλεσάντρια του Πεδεμοντιου της Ιταλίας. Μολονότι αρχικά παρακολούθησε σπουδές Νομικής, εγκατέλειψε αυτό τον τομέα για να ακολουθήσει σπουδές Μεσαιωνικής Φιλοσοφίας και Λογοτεχνίας. Από το 1962 ως το τέλος του 1970 ο Έκο ανέπτυξε τη δική του θεωρία στη Σημειολογία. Το 1965 εξελέγη καθηγητής Οπτικών Επικοινωνιών στη Φλωρεντία και το 1966 καθηγητής της Σημειολογίας στο Μιλάνο. Το 1971 το Πανεπιστήμιο της Μπολόνια του προσέφερε τη θέση του τακτικού καθηγητή της Σημειολογίας και το 1974 ο Έκο οργάνωσε τον Διεθνή Σύνδεσμο Σημειολογικών Μελετών. Από το 1975 είχε την έδρα του Καθηγητή Σημειωτικής στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια, ενώ από το 1988 ήταν πρόεδρος του Διεθνούς Κέντρου Μελετών Σημειωτικής στο Πανεπιστήμιο του Σαν Μαρίνο. Τα υπέροχα μυθοπλαστικά έργα του είναι ξακουστά για την παιχνιδιάρικη χρήση της γλώσσας και των συμβόλων, την εκπληκτική σειρά από αναφορές και παραπομπές, και την έξυπνη χρήση του παζλ και των αφηγηματικών εφευρέσεων. Τα οξυδερκή δοκίμιά του για τη σύγχρονη κουλτούρα είναι γεμάτα με την ευχάριστη αίσθηση του χιούμορ και της ειρωνείας, καθώς και με τις σκέψεις του για σημειωτική, την ερμηνεία και την αισθητική που έχουν καθιερώσει τη φήμη του ως ένας από τους σημαντικότερους στοχαστές της ακαδημαϊκής κοινότητας.

Το Όνομα του Ρόδου

Βρισκόμαστε στο έτος 1327.
Οι Φραγκισκανοί μιας πλούσιας μονής στην Ιταλία θεωρούνται ύποπτοι για αιρετικές τάσεις.
Ο Αδελφός William του Μπάσκερβιλ φτάνει για να ερευνήσει το θέμα.
Όταν η λεπτή αποστολή του ξαφνικά επισκιάστηκε από επτά περίεργες θανάτους, ο αδελφός William μετατρέπεται σε ντετέκτιβ.
Τα εργαλεία του είναι η λογική του Αριστοτέλη, η θεολογία του Θωμά Ακινάτη, οι εμπειρικές γνώσεις του Ρότζερ Μπέικον – όλα ακονισμένα με σαρδόνιο χιούμορ διάθεση και μια άγρια περιέργεια.
Μαζεύει αποδείξεις και τεκμήρια, αποκρυπτογραφεί τα μυστικά σύμβολα και τους κωδικούς γρίφους των χειρόγραφων, και σκάβει μέσα στον απόκοσμο λαβύρινθο της μονής, όπου “Τα πιο ενδιαφέροντα πράγματα συμβαίνουν τη νύχτα.”

Το Εκκρεμές του Φουκώ
Το μυθιστόρημα είναι γεμάτo απόκρυφες αναφορές στην Καμπάλα.
Ο τίτλος του βιβλίου αναφέρεται στο πραγματικό εκκρεμές που σχεδιάστηκε από τον Γάλλο φυσικό Léon Foucault για να αποδείξει την περιστροφή της Γης, η οποία έχει συμβολική σημασία στο πλαίσιο του μυθιστορήματος.
Το βιβλίο εξελίσσεται από την αρχή της δεκαετίας του εβδομήντα ως το 1984 ανάμεσα σ’ένα εκδοτικό οίκο του Μιλάνου και σ’ένα μουσείο των Παρισίων όπου εκτίθεται το Εκκρεμές του Φουκώ, ενώ μεσολαβεί μια αμελητέα παρένθεση μερικών χρόνων στη Βραζιλία.
Εξελίσσεται μεταξύ 1344 και 2000 μέσα από το σχέδιο των Ναϊτών και των Ροδόσταυρων για την κατάκτηση του κόσμου.
Εξελίσσεται μεταξύ 1943 και 1945 σ’ένα χωριουδάκι μεταξύ Λανγκ και Μομφεράτου.
Εξελίσσεται από το 2ο μ.Χ. αιώνα μέχρι τις μέρες μας μέσω της ιστορίας της ερμητικής γνώσης.
Εξελίσσεται στη διάρκεια της νύχτας της 23ης Ιουνίου 1984 στο Ίδρυμα Τεχνών και Επιτηδευμάτων των Παρισίων, αρχικά στη βάση του περισκοπίου κι έπειτα στη σκοπιά του αγάλματος της Ελευθερίας.
Εξελίσσεται τη νύχτα μεταξύ 26ης και27ης Ιουνίου του ίδιου έτους στο παλιό εξοχικό σπίτι του Τζιάκοπο Μπέλμπο, του πρωταγωνιστή, ο οποίος το κληρονόμησε από το θείο του Κάρλο, ενώ ο Πιμ, ο πρωταγωνιστής, διηγείται τα γεγονότα με τη χρονολογική σειρά που αναφέραμε.
Εν περιλήψει: τρεις επιμελητές εκδόσεων στο Μιλάνο, αφού συναναστράφηκαν επι μακρόν συγγραφείς που εκδίδουν τα βιβλία τους “ιδίοις αναλώμασιν” και οι οποίοι εντρυφούν σε απόκρυφες επιστήμες, μυστικές εταιρείες και κοσμικές συνωμοσίες,αποφασίζουν, εντελώς ανεύθυνα, να επινοήσουν ένα Σχέδιο.
Κάποιος όμως τους παίρνει στα σοβαρά.
Ενορχηστρώνοντας αυτούς και άλλος χαρακτήρες σε μια πολυεπίπεδη σημειωτική περιπέτεια ο Eco δημιούργησε ένα υπέροχο έργο διανοητικής ψυχαγωγίας.

Μπαουντολίνo, μετάφραση Έφη Καλλιφατίδη. – Αθήνα : Ψυχογιός, 2012
Κατασκευάζοντας τον ЭХΘРΟ · μετάφραση Έφη Καλλιφατίδη. – Αθήνα : Ψυχογιός, 2012.

Η μυστηριώδης φλόγα της βασίλισσας Λοάνα· μετάφραση Έφη Καλλιφατίδη. – Αθήνα : Ψυχογιός, 2012.
Το νησί της προηγούμενης ημέρας · μετάφραση Έφη Καλλιφατίδη. – Αθήνα : Ψυχογιός, 2012. –
Εξομολογήσεις ενός νέου μυθιστοριογράφου , · μετάφραση Γιώργος Λαμπράκος. – Αθήνα : Εκδόσεις Πατάκη, 2011. –
Το κοιμητήριο της Πράγας μετάφραση Έφη Καλλιφατίδη. – Αθήνα : Ψυχογιός, 2011

Φύλλο μηδέν · μετάφραση Έφη Καλλιφατίδη. – Αθήνα : Ψυχογιός, 2015. .
Το εκκρεμές του Φουκώ · μετάφραση Έφη Καλλιφατίδη. – Αθήνα : Ψυχογιός, 2011.
Το όνομα του ρόδου · μετάφραση Έφη Καλλιφατίδη. – Αθήνα : Ψυχογιός, 2011. –
Η ομορφιά της λίστας · μετάφραση Δήμητρα Δότση, Ανταίος Χρυσοστομίδης. – Αθήνα : Εκδόσεις Καστανιώτη, 2010.
Από το δέντρο στον λαβύρινθο : Ιστορικές μελέτες για το σημείο και την ερμηνεία · μετάφραση Έφη Καλλιφατίδη. – Αθήνα : Ελληνικά Γράμματα, 2008.

Αναμνήσεις επί χάρτου : Κείμενα για τη βιβλιοφιλία / Ουμπέρτο Έκο · μετάφραση Έφη Καλλιφατίδη. – 1η έκδ. – Αθήνα : Ελληνικά Γράμματα, 2007. –

Με το βήμα του κάβουρα : Θερμοί πόλεμοι και λαϊκισμός των ΜΜΕ · μετάφραση Έφη Καλλιφατίδη. . – Αθήνα : Ελληνικά Γράμματα, 2006. –
Επιμύθιο στο Όνομα του ρόδου · μετάφραση Έφη Καλλιφατίδη. – Αθήνα : Ελληνικά Γράμματα, 2005

Η βόμβα και ο στρατηγός · μετάφραση Έφη Καλλιφατίδη · εικονογράφηση Eugenio Carmi. – Αθήνα : Ελληνικά Γράμματα, 2004.

Οι νάνοι του Γκνου / Umberto Eco · μετάφραση Έφη Καλλιφατίδη · εικονογράφηση Eugenio Carmi. – Αθήνα : Ελληνικά Γράμματα, 2004.

Οι τρεις κοσμοναύτες · μετάφραση Έφη Καλλιφατίδη · εικονογράφηση Eugenio Carmi. – Αθήνα : Ελληνικά Γράμματα, 2004.

Ιστορία της ομορφιάς · επιμέλεια Ουμπέρτο Έκο, Ανταίος Χρυσοστομίδης · μετάφραση Δήμητρα Δότση, Χρίστος Ρομποτής. – – Αθήνα : Εκδόσεις Καστανιώτη, 2004.
Εμπειρίες μετάφρασης : Λέγοντας σχεδόν το ίδιο · μετάφραση Έφη Καλλιφατίδη. – Αθήνα : Ελληνικά Γράμματα, 2003. –

Περί λογοτεχνίας · μετάφραση Έφη Καλλιφατίδη. – Αθήνα : Ελληνικά Γράμματα, 2002

Πώς να διαψεύσετε μια διάψευση και άλλες οδηγίες χρήσεως · μετάφραση Έφη Καλλιφατίδη. – Αθήνα : Γνώση, 2001.
Μεταξύ ψεύδους και ειρωνείας · μετάφραση Έφη Καλλιφατίδη. – Αθήνα : Ελληνικά Γράμματα, 2000.

Πρώτο ελάχιστο ημερολόγιο · μετάφραση Έφη Καλλιφατίδη. – Αθήνα : Ελληνικά Γράμματα, 1999. –

Ο Καντ και ο ορνιθόρυγχος · μετάφραση Άννα Παπασταύρου. – Αθήνα : Ελληνικά Γράμματα, 1999.

Συνομιλίες για το τέλος του χρόνου / Ουμπέρτο Έκο, Ζαν – Κλοντ Καριέρ, Ζαν Ντελιμό, κ.ά. · μετάφραση Ελένη Αστερίου. – Αθήνα : Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη, 1999. –

Η σημειολογία στην καθημερινή ζωή · μετάφραση Αντώνης Τσοπάνογλου. – Θεσσαλονίκη : Μαλλιάρης Παιδεία, 1999. –
Η αναζήτηση της τέλειας γλώσσας : Στην ευρωπαϊκή παιδεία · επιμέλεια Έφη Καλλιφατίδη · μετάφραση Άννα Παπασταύρου · επιμέλεια σειράς Jacques Le Goff. – 4η έκδ. – Αθήνα : Ελληνικά Γράμματα, 1998. –
Πέντε ηθικά κείμενα · μετάφραση Άννα Παπασταύρου · επιμέλεια Μαρία Αποστολοπούλου. – Αθήνα : Ελληνικά Γράμματα, 1997.

Έξι περιπλανήσεις στο δάσος της αφήγησης / Ουμπέρτο Έκο · μετάφραση Αναστασία Παπακωνσταντίνου. -Αθήνα : Ελληνικά Γράμματα, 1996.

Η Αποκάλυψη του Ιωάννη : Παλίμψηστο στο Beato της Liébana · μετάφραση Θόδωρος Ιωαννίδης. – Θεσσαλονίκη : Παρατηρητής, 1995

Posted in Uncategorized | Leave a comment

Μωρίς Ντυβερζέ – Η εξέλιξη των πολιτικών συστημάτων και θεσμών

Ο Μωρίς Ντυβερζέ γεννήθηκε στην πόλη Angoulême της Γαλλίας. Άρχισε την πολιτική δράση του ως μέλος της νεολαίας του φασιστικού αντισημιτικού Parti Populaire Français του πρώην στελέχους του Γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος Jacques Doriot. Ξεκίνησε την καριέρα του ως νομικός στο Πανεπιστήμιο του Μπορντώ, αλλά σύντομα στράφηκε στην Πολιτική Επιστήμη. Η πρώτη δημοσίευση του ήταν το άρθρο “The Constitutions of France” (1944), όπου εξηγούσε ότι το γαλλικό σύνταγμα του 1940 δημιούργησε μια «ντε φάκτο κυβέρνηση». Στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής άλλαξε άποψη και συνδέθηκε με την αντιφασιστική αντίσταση. Το 1948 ίδρυσε στο Μπορντώ ένα από τα πρώτα τμήματα Πολιτικής Επιστήμης της χώρας. Μελέτησε την εξέλιξη των πολιτικών συστημάτων και των θεσμών που λειτουργούν στις διάφορες χώρες του κόσμου. Προτίμησε την εμπειρική συγκριτική μέθοδο αντί της φιλοσοφικής συλλογιστικής. Ως ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου της Σορβόννης και μέλος του Εθνικού Ιδρύματος Πολιτικής Επιστήμης έγραψε κι εξέδωσε πολυάριθμα βιβλία και άρθρα που δημοσιεύθηκαν σε εφημερίδες όπως η Corriere della Sera, η La Repubblica, η El País, και ιδιαίτερα η Le Monde
To 1946 διεύρυνε τη θεματολογία του κι έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη σχέση εκλογικών και κομματικών συστημάτων. Το ενδιαφέρον του αυτό γίνεται σαφές στην σημαντικότερη ως τότε δημοσίευσή του “The Political Parties” (1951) που μεταφράστηκε σε αρκετές γλώσσες. Στην αρχή μιλά για τους δύο βασικούς τύπων κομμάτων που κυριαρχούσαν, δηλαδή το «κόμμα ελίτ (στελεχών)» και το «κόμμα μαζών». Τα πρώτα θέτουν σε πρώτο πλάνο την ποιότητα των μελών τους και σε δεύτερο πλάνο τον αριθμό τους. Στηρίζονται σε εθνικούς και τοπικούς ηγέτες που μπορούν να ασκήσουν επιρροή στους ψηφοφόρους. Έχουν ευέλικτες και χαλαρές δομές οργάνωσης και γενικά δεν διαθέτουν πειθαρχία και διαρθρωμένο πολιτικό πρόγραμμα διακυβέρνησης καθώς οι κομματικοί παράγοντες είναι ελεύθεροι να δρουν κατά βούληση. Η χρηματοδότησή τους επιτυγχάνεται μέσω χορηγών και καθώς η δύναμή τους πηγάζει από τους εκλεγμένους εκπροσώπους τους στους αντιπροσωπευτικούς θεσμούς τα κόμματα αυτά είναι κοινοβουλευτικής προέλευσης και εξαρτώνται από την φήμη και την υποστήριξη των ευεργετών τους. Αντιθέτως, τα κόμματα μαζών διαθέτουν την ασφάλεια μιας καλά οργανωμένης δομής σε μορφή πυραμίδας με επάλληλα ιεραρχικά διαρθρωμένα επίπεδα. Τα κομματικά μέλη ταυτίζονται περισσότερο με την πολιτική ιδεολογία του κόμματος παρά με τον ηγέτη του. Αυτό σημαίνει ότι η αφοσίωση των μελών στο κόμμα είναι αφαιρετική και όχι σχέση εξάρτησης με πρόσωπα. Οι αποφάσεις τους στηρίζονται στην συμμετοχή κάθε μέλους τους στις διαδικασίες και τις δραστηριότητες. Η χρηματοδότηση του κόμματος μαζών γίνεται με την οικονομική συνδρομή των μελών κάτι που τα ωθεί στην συνεχή προσπάθεια για την προσέλκυση και ένταξη νέων μελών στην οργάνωση. Αυτά τα κόμματα αναπτύχθηκαν παράλληλα με τους αγώνες για τη δημοκρατία και την καθολική ψηφοφορία. Τα κόμματα στελεχών μόνο σποραδικά αναπτύσσουν πολιτική δράση, κυρίως στις προεκλογικές περιόδους. Όμως αυτό το μειονέκτημά τους σε σχέση με τα κόμματα μαζών, τα κόμματα στελεχών προσπάθησαν να το εξαλείψουν με την μεταβολή των οργανωτικών δομών τους στην κατεύθυνση της πιο έντονης και συνεχούς πολιτικής πειθαρχίας και δράσης.
Ο Ντυβερζέ διαμόρφωσε μια θεωρία που ονομάστηκε «Νόμος του Ντυβερζέ» (ορθότερα «Τάση») που έλεγε ότι υπάρχει συσχέτιση ανάμεσα στο απολύτως πλειοψηφικό εκλογικό σύστημα και τη διαμόρφωση ενός δικομματικού πολιτικού συστήματος. Στη συνέχεια διατύπωσε τρεις κοινωνιολογικούς νόμους (η υπόθεση του Ντυβερζέ» : (1) το πλειοψηφικό εκλογικό σύστημα ενός γύρου ευνοεί ένα δικομματικό σύστημα, (2) το σύστημα αναλογικής αντιπροσώπευσης ευνοεί ένα πολυκομματικό σύστημα και (3) το πλειοψηφικό σύστημα σε δύο γύρους ένα πολυκομματικό σύστημα, με τάση σχηματισμού συνασπισμών».
Μελετώντας το πολιτικό σύστημα της πατρίδας του επινόησε τον όρο «Ημι-προεδρικό σύστημα», δηλαδή το πολίτευμα στο οποίο ο Πρόεδρος εκλέγεται με καθολική ψηφοφορία των πολιτών. Άσκησε κριτική στην 4η Δημοκρατία λόγω των υπερβολικών εξουσιών των κομμάτων και υποστήριζε ότι χρειαζόταν μια ισχυρή εκτελεστική εξουσία. Όταν εγκαθιδρύθηκε η 5η Δημοκρατία υπογράμμισε την συντηρητικότητα της νέας δομής καθώς έβλεπε πως είχε την τάση να δημιουργεί μια ισχυρή εκτελεστική εξουσία αλλά με την οικοδόμηση της Ντεγκωλικής κυριαρχίας έμπαινε ανάχωμα στην εναλλαγή μεγάλων συνασπισμών στην εξουσία και το πολιτικό σύστημα εμπόδιζε την έγκριση ή απόρριψη της προεδρικής πολιτικής. Φοβόταν ότι υπό τη νέα συνταγματική τάξη η Γαλλία θα μετατρεπόταν σε «Ρεπουμπλικανική μοναρχία» και ο πρόεδρος-μονάρχης θα εκλεγόταν από το πολιτικό κέντρο. Το «ημι-προεδρικό σύστημα κατά τη διάρκεια της δεκαετίας 1970-1980 ίσχυε σε πέντε ακόμα κράτη της Ευρώπης: Φινλανδία, Αυστρία, Ιρλανδία, Ισλανδία και Πορτογαλία. Υπάρχουν 3 τύποι «ημι-προεδρικών συστημάτων». Στην πρώτη περίπτωση ο Πρόεδρος είναι σχεδόν (Γαλλία παντοδύναμος, στην δεύτερη είναι συμβολική φιγούρα (Αυστρία, Ιρλανδία, Ισλανδία) και στην τρίτη μοιράζεται την εξουσία του με το κοινοβούλιο (Πορτογαλία, Φινλανδία και Γερμανία της περιόδου 1919-1933). Τέσσερις παράγοντες συντελούν στη διαμόρφωση του τύπου: το περιεχόμενο του συνταγματικού χάρτη, η παράδοση και η συγκυρία, η σύνθεση της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας και η θέση του προέδρου σε σχέση με την πλειοψηφία. Όσον αφορά την ελληνική περίπτωση θεωρούσε ότι ο Κωνσταντίνος Καραμανλής είχε την πρόθεση καθιέρωσης της «ημι-προεδρικής δημοκρατίας» αλλά η σημαντική μείωση της εκλογικής δύναμης της Νέας Δημοκρατίας στις βουλευτικές εκλογές του 1977 του έκοψε το δρόμο.
Το 1955 ο Ντυβερζέ δημοσίευσε το έργο του “The Political Role of Women”. Επρόκειτο για την πρώτη συμπεριφοριστική, πολυεθνική σύγκριση της εκλογικής συμμετοχής των γυναικών με χρήση εκλογικών δεδομένων και ερευνητικών στοιχείων και ευρημάτων. Η μελέτη του ανέλυε το μοντέλα της ψήφου των γυναικών, τις γυναικείες υποψηφιότητες και τον γυναικείο ακτιβισμό σε 4 χώρες κατά τη διάρκεια του πρώτου μισού του 20ου αιώνα. Τα ευρήματά του έδειχναν οι γυναίκες ψήφιζαν σε ένα βαθμό λιγότερο συχνά από τους άνδρες και σχετικά πιο συντηρητικές στη ψήφο τους. Είναι σημαντικό να τονίζουμε ότι ο Ντυβερζέ τοποθετούσε τα ευρήματά του στα πλαίσια των πολλαπλών ιστορικών διαδικασιών που διαμόρφωσαν τις δραστηριότητες των γυναικών. Παρ’ όλες τις μεταβολές των ιστορικών πλαισίων η προσέγγιση του Ντυβερζέ άντεξε, όχι τα ευρήματά του τα οποία είχαν επηρεαστεί από την επίδραση των πολιτικών συστημάτων και άλλων παραγόντων όπως π.χ. ο οικονομικός.
Από το 1989 ως το 1994 ήταν ευρωβουλευτής του Κόμματος των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών. Το 1981 εξελέγη μέλος της Σέρβικης Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών. Πέθανε σε ηλικία 97 ετών στις 16 Δεκεμβρίου 2014.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ MAURICE DUVERGER

• Les partis politiques (1951) Duverger, M. (1951) Les partis politiques. 2. e´d. rev. et mise à` jour. ed. Paris: A. Colin.
• La participation des femmes à la vie politique (1955)
• Les finances publiques (1956)
• The French Political System (1958)
• Méthodes de la science politique (1959)
• De la dictature (1961)
• Méthodes des Sciences sociales (1961)
• Introduction à la politique (1964)
• Sociologie politique (1966)
• The Idea of Politics: the Uses of Power in Society (1966)
• La démocratie sans les peuples (1967)
• Political Parties: Their Organization and Activity in the Modern State (1969)
• Institutions politiques et Droit constitutionnel (1970)
• Janus: les deux faces de l’Occident (1972)
• Party Politics and Pressure Groups (1972)
• The Study of Politics (1972)
• Sociologie de la politique (1973)
• La monarchie républicaine (1974)
• Modern Democracies: Economic Power Versus Political Power (1974)
• L’autre côté des choses (1977)

• A New Political System Model: Semi-Presidential Government (1980)
• Les orangers du lac Balaton (1980)
• La République des Citoyens (1982)
• Duverger, M. (1984) ‘Which is the Best Electoral System?’, in A. Lijphart and B. Grofman (eds.) Choosing an Electoral System: Issues and Alternatives, New York: Praeger, 31–39.
• Duverger, M. (1986) ‘Duverger’s Law: Forty Years Later’, in B. Grofman and A. Lijphart (eds.) Electoral Laws and Their Political Consequences, New York: Agathon Press, 69–84
• La Cohabitation des Français (1987)
• Europe des Hommes: Une Métamorphose Inachevée (1994)
• L’Europe dans tous ses États (1995)
• Μέθοδοι κοινωνικών επιστήμων ΙΙ (Έκδοση Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών)
• Ο Ιανός και το διπλό πρόσωπο της Δύσης (Εκδ. Ράππα)
• Εισαγωγή στην Πολιτική (1985, Εκδ. Παπαζήσης)
• Συλλογικο «Ιστορία των σύγχρονων πολιτικών θεσμών της Ευρώπης: Προσεγγίσεις στην ιστορική πορεία της φιλελεύθερης δημοκρατίας» (1999, Θεσσαλονίκη : University Studio Press,. Επιμ. Γιώργος Αναστασιάδης)
Κριτικές που αφορούν το έργο του Ντυβερζέ:
• Wildavsky Aaron B. (1968) «A Methodological Critique of Duverger’s Political Parties», στο Robert A. Dahl, Deane E. Neubauer (eds) Readings in Modern Political Analysis, Englewood Cliffs, NJ.

Το Πορτραίτο φιλοτέχνησε ο Θανάσης Τσακίρης
Δρ. ΠΜΣ «Πολιτική Επιστήμη και Κοινωνιολογία»
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθήνας
http://tsakiris.snn.gr
http://tsakthan.blogspot.com

Posted in Uncategorized | Leave a comment

Αδαμαντία Πόλλις (1923-2015) Η αγωνίστρια ελληνο-αμερικανίδα διανοούμενη

ADAMANTIA POLLIS (1923-2015)

H αγωνίστρια διανοούμενη Adamantia Pollis πέθανε στις 5 Αυγούστου 2015. Η «Addie» έζησε όλη τη ζωή της στην αγαπημένη της πόλη, την Νέα Υόρκη. Αποφοίτησε από το Λύκειο George Washington που ήταν ξακουστό για την εξαιρετική ποιότητα των σπουδών του (σ’ αυτό φοίτησαν ο τραγουδιστής, ηθοποιός και ακτιβιστής Χάρι Μπελαφόντε αλλά και ο πρώην ΥΠ.ΕΞ, των ΗΠΑ Χένρι Κίσινγκερ κά.) Σπούδασε Οικονομική Επιστήμη στο Κολέγιο Χάντερ του Πανεπιστημίου της Πόλης της Νέας Υόρκης. Απέκτησε δίπλωμα Μάστερ στην Οικονομική Επιστήμη και διδακτορικό δίπλωμα στην Πολιτική Επιστήμη από το Πανεπιστήμιο Johns Hopkins της Βαλτιμόρης.
Όπως γράφτηκε στην νεκρολογία στην εφημερίδα New Υork Times «η Addie έσπασε το καλούπι της νεαράς Ελληνοαμερικανίδας» και αφιέρωσε τον εαυτό της στον αγώνα ενάντια στις αδικίες που έβλεπε στον κόσμο. Ήταν μαχήτρια της υπόθεσης της ισότητας των φύλων.
Η ακαδημαϊκή της καριέρα ήταν ο ιδανικός τρόπος για να αποκτήσει, να ερευνήσει και να διαδώσει τις γνώσεις και να δράσει ως διδάσκουσα αλλά και ως ακτιβίστρια για την κοινωνική αλλαγή. Είχε αποκτήσει διεθνές κύρος ως αυθεντία σε ζητήματα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Σύγχρονης Ελληνικής Πολιτικής. Η αγάπη της για την διδασκαλία ήταν η κυρίαρχη δύναμη που την ωθούσε σε όλη τη ζωή της. Καθ’ όλη την διάρκεια της δημιουργικής θητείας ως καθηγήτρια στο Κολέγιο Hunter και στη Σχολή Μεταπτυχιακών Σπουδών στη New School for Social Research απ’ όπου συνταξιοδοτήθηκε ως Ομότιμη Καθηγήτρια έπαιξε επάξια το ρόλο του μέντορα για πολλούς/ές φοιτητές/τριες και πήρε μέρος σε πολλές συνεργατικές-συλλογικές επιστημονικές έρευνες τόσο μαζί τους όσο και με άλλους/ες ερευνητές/τριες.

Μια σημαντική συνεισφορά της στη διεθνή πάλη εναντίον της στρατιωτικής δικτατορίας 1967-1974 ήταν η επιμέλεια της εβδομαδιαίας ραδιοφωνικής εκπομπής «Η ελεύθερη φωνή της Ελλάδας» στον προοδευτικό σταθμό WEVD της Νέας Υόρκης που είχε ιδρυθεί το 1927 από το Σοσιαλιστικό Κόμμα της Αμερικής
Από το εκτεταμένο έργο της στα ελληνικά έχει εκδοθεί μονάχα το βιβλίο Κράτος, δίκαιο και ανθρώπινα δικαιώματα στην Ελλάδα (Ίδρυμα Μεσογειακών Μελετών, 1988), καθώς το άρθρο της «Επέμβαση των ΗΠΑ στα ελληνικά εργατικά σωματεία, 1947-1950» στο συλλογικό τόμο Η Ελλάδα στη δεκαετία 1940-1950: Ένα έθνος σε κρίση (Θεμέλιο, 1984).

Ενδεικτική βιβλιογραφία
Human Rights: New Perspectives, New Realities (co-ed Peter Schwab). Lynne Rienner, 2000.
“Greece: A Problematic Secular State”. In Dimitris Christopoulos, Legal Issues for Religious Minorities in Greece, 1999. (στα ελληνικά Νομικά ζητήματα θρησκευτικής ετερότητας στην Ελλάδα, 1999, Αθήνα: Κριτική)

“The Role of Foreign Powers in the Structuring of Ethnicity and Ethnic Conflict in Cyprus”. In Vangelis Calotychos (ed.), Cyprus and its People. Westview Press, 1998.
“Towards a New Universalism: Reconstruction and Dialogue”. Netherlands Quarterly of Human Rights (Μάρτιος ’98).
“Modernity, Civil Society and the Papandreou Legacy”. Journal of the Hellenic Diaspora 23.1 (1997).
“The Social Construction of Ethnicity and Nationality: the Case of Cyprus”. Nationalism and Ethnic Politics 2.1 (Άνοιξη 1996).
Quality of living: environmental viewpoints (to read and discuss with other concerned humans), Oklahoma City, Oklahoma, American Institute of Discussion, 1973

Το Πορτραίτο φιλοτέχνησε ο Θανάσης Τσακίρης
Δρ. ΠΜΣ «Πολιτική Επιστήμη και Κοινωνιολογία»
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθήνας
http://tsakiris.snn.gr
http://tsakthan.blogspot.com

Posted in Uncategorized | Leave a comment

John Rawls (1921-2002) Θεωρία της Δικαιοσύνης

John Rawls (1921-2002) Θεωρία της Δικαιοσύνης

Ο Τζον Ρωλς ήταν ο διανοητής που πιστώνεται με την αναγέννηση της Πολιτικής Φιλοσοφίας και μάλιστα ανεπικούρητος σε μια εποχή που το κυρίαρχο ρεύμα της διανόησης την είχε επισήμως κηρύξει νεκρή.
Το 1971 δημοσίευσε το βιβλίο A Theory of Justice στο οποίο διατυπώνει μια θεωρία διανεμητικής ή κοινωνικής δικαιοσύνης . Μετά το 1971 πολλές από τις ιδέες περί δικαιοσύνης που διατυπωθήκαν από τον Ρωλς έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην αναδιαμόρφωση του πεδίου για το δημόσιο πολιτικό-φιλοσοφικό διάλογο. Το ζητούμενο ήταν να διατυπωθεί μια σειρά κριτηρίων μη ωφελιμιστικού χαρακτήρα για την δικαιοσύνη στο πλαίσιο της κοινωνίας. Ενδιαφερόταν να δείξει πώς θα πρέπει οι πόροι και τα αγαθά να μοιράζονται ακριβοδίκαια στους ανθρώπους. Μ’ αυτό το πρόβλημα και τη λύση του καταπιάστηκαν οι πολιτικοί φιλόσοφοι από αρχαιοτάτων χρόνων. Ο Ρωλς άσκησε κριτική στην ωφελιμιστική εκδοχή για την δικαιοσύνη που συνοψίζεται στη φράση ότι δικαιοσύνη είναι «η μέγιστη ευτυχία του μέγιστου αριθμού ανθρώπων». Θεωρούσε ότι η ωφελιμιστική ιδέα περί δικαιοσύνης μπορεί στην πράξη να επιφέρει ολέθρια αποτελέσματα για τα συμφέροντα ατόμων και κοινωνικών μειονοτήτων σε περίπτωση που υποταχθούν στις επιταγές του γενικότερου καλού.
Ο Ρωλς διαμορφώνει μια καθαρά υποθετική «Αρχική Θέση» των ανθρώπων, με την ίδια λογική με την οποία διετύπωσαν οι Τόμας Χόμπς, Ζαν-Ζακ Ρουσσώ και Τζον Λόκ την «Φυσική Κατάσταση» των ανθρώπων για να μιλήσουν για το «Κοινωνικό Συμβόλαιο». Στην «αρχική κατάσταση» οι άνθρωποι είναι κρυμμένοι πίσω από ένα «Πέπλο Άγνοιας». Έτσι, οι άνθρωποι δεν γνωρίζουν τίποτα για την κοινωνία στην οποία θα γίνουν μέλη. Δεν ξέρουν σε ποια θέση της κοινωνίας θα βρεθούν. Ούτε γνωρίζουν τι ταλέντα και τι ικανότητες θα διαθέτουν. Γίνεται, όμως, αποδεκτό ότι γνωρίζουν πως υπάρχουν ορισμένα «πρωταρχικά αγαθά»: δικαιώματα, ελευθερίες, ευκαιρίες, εισόδημα και ευημερία, σεβασμός. Αυτά τα πρωταρχικά αγαθά τους είναι χρήσιμα και οι άνθρωποι θα επιθυμούν να έχουν όσο το δυνατόν περισσότερα από αυτά. Θέτει το ερώτημα: «ποιες ηθικές αρχές θα συμφωνήσουν να ισχύσουν άνθρωποι θα έχουν άγνοια αν θα τοποθετηθούν σε πλεονεκτικές ή μειονεκτικές θέσεις στην κοινωνία;» Έτσι, απαντά στο ερώτημα διατυπώνοντας τρεις βασικές αρχές. Πρώτον, κάθε έχει ίσο δικαίωμα ακόμα και στην εκτεταμένη ελευθερία αρκεί να μην περιορίζει την ελευθερία των άλλων («αρχή της ελευθερίας»). Δεύτερον, οι κοινωνικές και οι οικονομικές ανισότητες θα πρέπει να διευθετούνται κατά τέτοιο τρόπο ώστε να αποβαίνουν όσο είναι δυνατό περισσότερο προς όφελος των ανθρώπων που είναι σε μειονεκτική θέση και είναι οι λιγότερο προνομιούχοι («αρχή της διαφοράς»). Τρίτον, οι θέσεις και τα αξιώματα πρέπει να είναι ανοιχτές προς όλους και καθένας πρέπει να διαθέτει ακριβοδίκαια ισότητα ευκαιριών («αρχή των ίσων ευκαιριών»).

Μεγάλη συζήτηση έγινε με αφορμή την «αρχή της διαφοράς». Ο Ρωλς υποθέτει ότι οι άνθρωποι που βρίσκονται στην κατάσταση του «πέπλου άγνοιας» για τις προοπτικές τους θα επιλέξουν να ζήσουν σε μια δίκαια κοινωνία στην οποία ακόμη και αυτοί που βρίσκονται στις χαμηλότερες θέσεις και στις χειρότερες συνθήκες θα διαθέτουν πόρους που θα τους επαρκούν ώστε να μπορούν να ζήσουν και να απολαύσουν μια αξιοπρεπή ζωή. Η ιδέα της ακριβοδίκαιης δικαιοσύνης υιοθετήθηκε από τους προοδευτικούς φιλελεύθερους και τους σοσιαλδημοκράτες καθώς δικαιολογούσε την κρατική παρέμβαση ως ένα βαθμό για την εξασφάλιση μέσω της φορολογίας και του προνοιακού μηχανισμού μιας σημαντικής αναδιανομής ώστε να βοηθούνται οι λιγότερο προνομιούχες κοινωνικές τάξεις και ομάδες. Αυτή η θέση δέχτηκε κριτική από άλλους φιλελεύθερους που προέκριναν την εξασφάλιση της αρχής της ελευθερίας και δευτερευόντως την αρχή της διαφοράς.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• A Theory of Justice. Cambridge, Massachusetts: Belknap Press of Harvard University Press, 1971
• Political Liberalism. The John Dewey Essays in Philosophy, 4. New York: Columbia University Press, 1993.
• The Law of Peoples: with “The Idea of Public Reason Revisited.” Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, 1999.
• Collected Papers. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, 1999. Lectures on the History of Moral Philosophy. Cambridge, Massachusetts, Harvard University Press, 2000.
• Justice as Fairness: A Restatement. Cambridge, Massachusetts: Belknap Press, 2001.
• Lectures on the History of Political Philosophy. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, 2007.

Το Πορτραίτο φιλοτέχνησε ο Θανάσης Τσακίρης
Δρ. ΠΜΣ «Πολιτική Επιστήμη και Κοινωνιολογία»
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθήνας
http://tsakiris.snn.gr
http://tsakthan.blogspot.com

Posted in Uncategorized | 2 Comments